Martijn Akkerman had aan één helft van de gebruikelijke avond van Buren Vertellen niet genoeg om zijn liefde voor juwelen, en in dit geval koninklijke juwelen, op zijn publiek over te brengen. In een stortvloed van woorden en beelden pakte hij zelfs de meeste calvinistische republikein in de Staatsliederlijke Nassaukerk in. Verrassend begon hij met een ode aan onze buurt waar hij al weer 17 jaar woont in een appartement boven het Kruidvat. En zoals hij ons verzekerde: hij is hier komen wonen om niet meer weg te gaan en roemde en passant de kleinschaligheid met winkels als Pasteuning en Zijlstra. En natuurlijk zijn vaste terras van café Nassau en “voorraadschuur” Avondwinkel.

Via het verleden van de buurt met onder meer de geschiedenis van de kininefabriek in deze “koperen knopenbuurt” reisden we met hem naar zijn geboortestad Alkmaar waar hij opgroeide in een gezin waar antiek, klassieke muziek en kunst het decor vormden. Zijn overgrootmoeder droeg haar hele leven de klederdracht – ook in Alkmaar – en de kleine Martijn raakte gebiologeerd door de bijpassende sieraden. Een zilveren met diamanten bezette broche heette een “boot”. Zonder dat het in verste verten op een boot leek. Als elfjarige had hij al uitgedokterd dat het om een verbastering van het Franse woord “boîte” ging. Waarbij hij het publiek meenam op een etymologisch uitstapje van broches die koning Lodewijk XIV uitreikte aan mensen bij bijzondere verdiensten: met uiteraard het portret van de koning zelf, maar in een prachtig bijpassend doosje: de boîte.

Die fascinatie voor sieraden met unieke geschiedenissen bepaalde zijn levensloop waarbij voor hem een sieraad altijd beschouwd moet worden in de context van kleding en haardracht. Koninklijke sieraden brengen dan de mooiste verhalen met zich mee en daarna sloegen we zo vaak zijwegen in van royalty’s die in ongenade vielen, hun juwelen verpatsten om nog enige staat op te halen dat ’t het publiek soms duizelde.

En voor alle duidelijkheid: ondanks zijn fascinatie voor koninklijke juwelen is Martijn geenszins een monarchist; het gaat hem om de verhalen.
Zo onthulde hij – onder veel meer – de bizarre wending van het ooit als romantische opoffering betitelde huwelijk van de hertog van Windsor met de Amerikaanse Wallis Simpson. Recent bleken zij ooit te hebben geheuld met de nazi’s om via een achterdeur, na Hitlers beoogde overwinning op Engeland, alsnog koning en koningin van Engeland te worden. Via deze sluipweg zou Simpson haar doel kunnen bereiken.

Ook de vlucht van Wilhelmina in 1940 bleek veel minder een vlucht dan men tegenwoordig denkt: hij was maanden voorbereid en weldoordacht. Waarbij zij in een koffertje de juwelen meenam, waar-onder de zogenaamde Grote Diamant.

Verhaal na verhaal werd geïllustreerd met schitterende sieraden zoals de op rupsbanden (om precies te zijn die van de Renault TF) en andere tanks gebaseerde schakelarmbanden en “tank”horloges van Cartier. Waarna alle celebrity’s de revu passeerden van Jacky Kennedy tot Andy Warhol. In zekere zin de royalty’s van het koningshuisarme Amerika.

Opvallend was zijn uitstapje naar de Nederlandse koninklijke juwelen: er zijn weinig foto’s van, behalve als ze op officiële gelegenheden gedragen worden. Het Koninklijk Huis loopt er niet mee te koop en ze worden nooit geëxposeerd. Daarmee is er geen goed overzicht van en is het lastig om de geschiedenis ervan vast te leggen. Akkerman kent de formele overwegingen daarvan niet en betreurt het omdat het in zekere zin toch staatsbezit is. Is het uit angst om als “puissant rijk” te worden neergezet?

Het kost Akkerman dan ook veel uren persfoto’s op internet afstruinen om de routes die deze juwelen afleggen van koninklijk hoofd naar andere koninklijk hoofd te volgen. Inclusief de geregelde aanpassingen waarbij diademen vaak blijken te worden verbouwd om ze kleiner of groter te maken, aangevuld met diamanten of uiteengelegd in een kleiner exemplaar aangevuld met twee oorhangers, of een halsketting. Zo verwacht hij dat op het aanstaand koninklijk bezoek aan het Verenigd Koninkrijk Maxima eindelijk weer eens de Grote Diamant zal dragen.

Natuurlijk kwamen zijn vondsten bij Tussen Kunst en Kitsch ook langs: een prachtige broche van René Lalique die uiteindelijk is verkocht aan Le Petit Palais, maar helaas nog steeds niet in de openbaarheid is getoond. Het sieraad van email, glas, goud en briljanten is zeer verfijnd en het is niet verbazend dat Akkermans favoriete “steen” de parel is: puur natuur, readymade, met een zachte ingehouden glans.

Na afloop van zijn lezing hoopten enkele bezoekers vurig dat bij een van hun  meegebrachte sieraden misschien toch die onverwachte schat zou zijn, maar helaas moest Martijn hen teleurstellen: “nikkel en geslepen glas mevrouw, brengt op koningsdag misschien nog een euro op.”

Het blijft uiteindelijk toch gewoon een koperen knopenbuurt.
Dick Jansen